مقالات
واحدهای اندازه گیری وزن نقره و طلا که باید بدانید
سپتامبر
حتما برای شما هم پیش اومده که از مجری اخبار اقتصادی رادیو یا تلویزیون قیمت هر اونس نقره طلا رو در تاریخ مشخصی شنیده باشید. و حتما این سوال به ذهنتون اومده که اونس چی هست. برای اندازه گیری وزن فلزات گرانبها مانند نقره، طلا و پلاتین از واحدهای اونس تروی یا تروا (Troy Ounce)، اونس معمولی (Ordinary Ounce) و پوند (Pound) استفاده می‌کنند. شاید بپرسید که چرا اونس و چرا گرم نه؟ در پاسخ باید بگوئیم که در یک قرن گذشته اقتصاد ایالات متحده آمریکا بر جهان سایه گسترده است. و به غیر از واحد پولی دلار، سایر واحدهای وزنی آن نیز ملاک اندازه گیری فلزات گرانبها قرار گرفته است. آمریکا بر خلاف بیشتر کشورهای جهان از سیستم اندازه گیری متریک (دهدهی) استفاده نمی‌کند. و به همین خاطر واحدهای اندازه گیری این کشور نسبت به کشورهای دیگر متفاوت است.
دقت کنید که وزن فلزات گرانبها را تا سه رقم اعشار بیان می‌کنند. برای مثال وقتی گفته می‌شود وزن یک جفت گوشواره ۸/۴۵۷ گرم هست. یعنی اینکه این گوشواره‌ها 8 گرم و ۴۵۷ سوت وزن دارند. سوت کوچک‌ترین واحد وزنی در طلاست که برابر با یک هزارم یک گرم است. به سوت، میلی گرم هم می‌گویند.
اندازه گیری وزن نقره با اونس تروا
مورخان عقیده دارند که رومی در سیستم پولی خودشان، از یک تقسیم‌بندی خاص استفاده می‌کردند. آنان میله‌هایی برنزی را به ۱۲ قسمت تقسیم می‌کردند و به هر قسمت یک اونس یا Uncia می‌گفتند. امروزه مشخص شده است که وزن هر قطعه از ۱۲ میله برنزی، معادل ۳۱/۱ گرم بوده است. این واحد پولی و وزنی از قرن دهم میلادی در اروپا کاملا جا افتاده شد و توسط تجار مورد استفاده قرار گرفت. اما تروآ نام یک بازار در فرانسه قرن نهم میلادی بوده است که در آن، تاجران انگلیسی به داد و ستد با مردمان فرانسوی می‌پرداختند. نخستین اثری که از اونس تروا در منابع تاریخی باقی مانده است مربوط به سال 1390 میلادی و در مورد یک بشقاب است.
قبل از اینکه سیستم متریک (SI Metric) در جهان مورد استفاده قرار بگیرد، واحد وزنی اونس در همه جای اروپا به کار می‌رفت. برای مثال چند واحد اونس تروا مانند تروای فرانسوی و تراوای هلندی مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته تفاوت آنها تنها در چند صدم بود. استفاده از اونس در انگلستان در قرن پانزدهم میلادی رواج پیدا کرد. تا اینکه استفاده از اونس در اندازه گیری وزن نقره و طلا در سال 1527 رسمی شد.
اونس امپراطوری انگلستان
در سال 1824 در انگلستان تقسیمات وزنی و پولی به گونه‌ای متفاوت از قبل بنیانگذاری شد. به این واحدها به این خاطر امپراطوری گفته می‌شود که در همه کشورهای مستعمره پادشاهی انگلستان به کار می‌رفت. این قانون تا سال 1971 نیز در خود انگلستان ادامه داشت. در سال 1828 در ایالات متحده آمریکا همین تقسیمات به روش انگلیسی تصویب شد و تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته است. به این واحدها، واحدهای آمریکایی یا Imperial & US Customery گفته می‌شود.
امروزه چند نوع اونس داریم؟
این نکته رو همیشه به خاطر داشته باشید که سه نوع اونس وجود داره: اونس معمولی، اونس سیال (Fluid Ounce) و اونس تروی. از اونس معمولی برای اندازه گیری وزن اجسام، از اونس سیال برای اندازه گیری وزن مایعات و از اونس تروی برای اندازه گیری فلزات گرانبها استفاده می‌شود. برای اندازه گیری وزن نقره از اونس تروی استفاده می‌کنند.
دقت کنید که اونس‌ها را با یکدیگر اشتباه نگیرید. اونس سیال رو با علامت fl oz نشان می‌دهند و برای اندازه گیری حجم مایعاتی مثل آب و شیر استفاده می‌کنند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید اینه که یک اونس اجسام با یک اونس مایعات یکی نیست. برای مثال یک اونس شیء یا جسم، ۲۸/۳۴ گرم و یک اونس سیال برابر با ۲۹/۵۴ گرم هست. در مقابل آنها، اونس تروی با علامت oz t نشون داده می‌شه. هر اونس تروی برابر با ۳۱/۱۰ گرم هست.
تبدیل پوند به اونس تروا
تبدیل پوند به اونس کار بسیار ساده‌ای است. هر پوند، ۱۴/۶ اونس تروی هست. پس فقط لازمه که هر پوند رو به ۱۴/۶ ضرب کنید تا مقدار اونس نقره به دست بیاد. مسلما برای تبدیل اونس به پوند، بایستی هر اونس را به ۱۴/۶ تقسیم کنید تا مقدار پوند به دست بیاید. پوند را با علامت lb و اونس تروی را با علامت oz t یا t oz نشان می‌دهند. برای مثال اگر وزن یک گردنبند نقره نیم پوند باشد، وزن این گردنبند به اونس برابر است با ۷/۳ اونس تروی.
تبدیل اونس تروی به گرم
هر اونس تروی، ۳۱/۱۰ گرم هست. بنابراین اگر تعداد اونس رو به عدد ۳۱/۱۰ ضرب کنید، مقدار گرم نقره به دست می‌یاد. برای مثال اگه وزن یک سرویس نقره ۲ اونس تروی باشه، وزن گرمی این سرویس برابر هست با ۶۲/۲۰۷ گرم.
اندازه گیری وزن نقره: اونس معمولی یا اونس تروی؟
به یاد داشته باشید که وقتی شنیدید که در اندازه گیری وزن نقره و طلا، از اونس معمولی و تروی استفاده می‌کنند، ملاک را اونس تروی در نظر بگیرید (هر اونس تروی برابر با ۱/۰۹۷ اونس معمولی). شاید بپرسید که وقتی حجم طلا در حد چندین هزار اونس تروی بشود، آیا باز هم در واحد اونس استفاده می‌کنند؟ در این مورد باید بگوئیم که بانک‌های مرکزی کشورها معمولا در اعلام موجودی طلا و نقره خود، واحد تن (Ton) را به کار می‌برند. اما در این شرایط، کشورهایی هستند که از واحد اونس برای طلا و واحد لاخ (Lakh | Lac) برای نقره استفاده می‌کنند. لاخ یک واحد وزنی در هندوستان است که به یک میلیون اونس نقره گفته می‌شود. به عبارت دیگر، هر لاخ، یک صد هزار اونس است.
وزن واقعی نقره و ارزش ذاتی نقره
معمولا قیمت زیورآلات نقره یا طلا ممکنه کمتر یا بیشتر از ارزش ذاتی فلز باشه. ارزش ذاتی نقره یا طلا به ارزش وزن واقعی نقره قبل از اضافه شدن آلیاژ گفته می‌شود. به خاطر اینکه نقره، فلزی نرم هست، قبل از تبدیل شدن به زیورآلات، ۷/۵ درصد فلزات دیگر به آن اضافه می‌کنند تا استحکام لازم رو پیدا بکنه. بنابراین قیمتی که پرداخت می‌کنید، برای ۹۲/۵ درصد نقره و ۷/۵ درصد سایر فلزات هست. به نقره به دست آمده با این ترکیب نقره استرلینگ گفته می‌شه. وزن واقعی نقره با ASW نشان داده می‌شود. و برای مثال به وزن نقره خالص موجود در یک سکه نقره که با واحد اونس تروا اندازه‌گیره شده است، گفته می‌شود.
ذکر این نکته بسیار مهم هست که در بازار زیورآلات نقره، مقدار وزن نقره بر اساس نقره استرلینگ اعلام می‌شه، نه بر اساس نقره خالص ۹۹/۹۹۹. برای مثال وقتی گفته می‌شه که وزن انگشتر سولیتر نقره، ۵ گرم هست، به وزن نقره استرلینگ اشاره می‌شه و نه به مقدار نقره خالص موجود در انگشتر سولیتر.
مثقال چیه؟
معمولا در ایران در کنار واحد گرم از واحد مثقال هم استفاده می‌شه. مثقال یک کلمه عربی هست و در قدیم به وفور به کار می‌رفت. در اصل در گذشته، مثقال را معادل وزن ۱۰۰ عدد دانه جو، ۲۴ عدد نخود، یک شانزدهم سیر (هر سیر ۷۵ گرم) یا ۲0 قیراط می‌دانستند. شاید کمی تعجب کنید که چرا مثقال را بر اساس وزن نخود و جو مشخص می‌کنند. واقعیت این هست که در قدیم از ترازوی دیجیتالی خبری نبود و فروشندگان طلا و نقره از حبوباتی مثل نخود استفاده می‌کردند. اما امروز ما به دقت می‌دانیم که هر ۱ مثقال معمولی، دقیقا معادل ۴/۶۰۸ گرم هست.
واحد مثقال خودش به سه نوع تقسیم می‌شه: مثقال صِیرَفی، مثقال شرعی و مثقال معمولی. مثقال صیرفی ۴/۶۰۸ گرم، مثقال شرعی ۳٫۴۵۶ و مثقال معمولی ۴/۶۸۷ گرم هست. اون چیزی که در بازار ایران به عنوان مثقال استفاده می‌شه، مثقال معمولی هست که برابر با ۴/۶۰۸ گرم هست. دقت کنید که ۱ مثقال طلا در بازار ایران عبارت است از ۴/۶۰۸ گرم طلای هفده عیار. معمولا بین فروشندگان نقره و طلا رسم بر این است که نقره و طلا را بر اساس واحد مثقال معامله می‌کنند و نه بر اساس اونس یا گرم.
قیمت هر اونس نقره امروز چنده؟
امروز ۲۱ شهریور ماه ۱۴۰۰، هر اونس نقره در بازارهای جهانی به قیمت ۲۳ دلار و ۷۴ سنت معامله شد. برای به دست آوردن قیمت روز، روی این لینک کلیک کنید.
