حتما شما هم جزو افرادی هستید که اسم قالکاری نقره (غالکاری نقره) رو نشنیدید. قالکاری یکی از شغلهای صنعت نقره، طلا و سایر فلزات گرانبهاست. به کسی هم که کار قالکاری رو انجام میده قالکار میگن. در این شغل، فلز نقره رو از ضایعات نقره یا هر چیزی که احتمال وجود نقره در اون هست، جدا میکنن. از این ضایعات میشه به وسائل الکتریکی، خاک کف کارگاههای نقرهسازی، خاک نقره، باتریهای مستعمل، صفحات خورشیدی و ضایعات آبکاری اشاره کرد.
قال یا غال به چه معنی هست؟
به کورهای که برای عمل قالگیری استفاده میشه، کوره قال میگن. از کوره قال برای بازیابی نقره و طلا از مواد قابل بازیافت استفاده میکنند. در ساختمان این کورهها از مواد مقاوم به حرارت استفاده میکنند. به خاطر اینکه در قالکاری به حرات بالایی نیاز هست، در بدنه آن از سیمان نسوز و آجر نسوز استفاده میکنند. در بازار، کورههای قالگیری در دو نوع برقی و گازی یافت میشود. اما بیشتر از نوع گازی است. در قدیم به قالکاری، خاکشویی نقره یا تَکلیس هم میگفتند. در زبان انگلیسی به قالکاری Cupellation میگویند.
قالکاری نقره برای چیه؟
در کارگاههای نقره سازی، موقع ساخت زیورالات نقره یا ظروف نقره، همیشه یک مقداری نقره از بدنه اصلی فلز نقره جدا میشه. به این ترتیب که موقع برش نقره، سوهانکی و پرداخت نقره یک سری برادههای بسیار ریز از نقره اصلی جدا میشه و کف کارگاه میریزه. معمولا صاحبان کارگاه بعد از اتمام ساعت کاری، کف کارگاه رو به دقت جارو میکنند و این گرد و خاک رو در ظرفهای مخصوصی نگهداری میکنن. بعد از اینکه این خاک به اندازه کافی زیاد شد، خاک نقره رو به کارگاه قالکاری میبرن. در کارگاه قال کاری، استاد قالکار این خاک رو طی یک سری مراحل مختلف ذوب میکنه و نقره خالص اون رو جدا میکنه.
معمولا در کارگاههای نقره سازی یک سری قوانین مشخصی وجود داره. برای مثال کف کارگاه رو با یک سری توریهایی پوشش میدن تا کفش کارگران با کف زمین تماس نداشته باشه. مسلما در صورت تماس کفش با کف زمین، ذرات نقره به کفش کارگران میچسبد. بنابراین این ذرات غیر قابل بازیافت میشوند. حتی در کارگاههای طلاسازی، آب شستشوی دست و صورت نیز به صورت جداگانه در بشکههایی نگهداری میشود. بعدها همین آب هم از طریق قالگیری تصفیه شده و ذرات طلای آن جدا میشود.
قالکاری در دوره باستان
کلدانیها (۵۳۹ تا ۶۱۳ قبل از میلاد) نخستین کسانی هستند که در کشور عراق کنونی از روش کوپلاسیون برای قالکاری نقره استفاده کردند. در کشور ایران نیز در دوره اشکانی (۲۴۷ قبل از میلاد تا ۲۲۴ بعد از میلاد) از همین روش برای قالکاری نقره استفاده میکردند. بقایای روش کوپلاسیون در معدن سرب نخلک انارک (شهرستان نائین در اصفهان) نشاندهنده رواج این روش در فلات قاره ایران بوده است. در این معدن از قالکاری برای جداسازی نقره از قرص نقره استفاده شده است.
قالکاری نقره و طلا در بازیهای المپیک توکیو
مسئولین برگزاری المپیک توکیو در سال 2021 برای ساخت مدالهای طلا و نقره از مواد بازیافتی مانند تلفن همراه استفاده کردند. برای استخراج طلا و نقره از بردهای الکتریکی تلفن همراه بایستی از روش قالکاری استفاده بشود. به این منظور، مسئولین ژاپنی دو میلیون و ششصد هزار دستگاه موبایل را با روش قالگیری ذوب کرده و نقره و طلای آنها را جداسازی کردند.

قالکاری نقره چه جوری انجام میشه؟
قالکار ابتدا خاک نقره را در داخل کوره ریخته و اجازه میدهد تا کاملا بسوزند. طی این مرحله تمامی مواد آلی خاک نقره از بین میرود. ممکن است مقداری آهن در ترکیب خاک نقره وجود داشته باشد. بنابراین با استفاده از آهنربا، آهن موجود در خاک را جدا میکنند. سپس مقدار مشخصی اکسید سرب را داخل کوره قال میریزند. بعد، خاک سوزانده شده را داخل کوره قال ریخته و ذوب میکنند. حرارت لازم در این مرحله بین ۱۱۰۰ تا ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد است. اکسید سرب به بازیافت نقره از خاک نقره کمک میکند. در مرحله بعدی، مقداری خاکستر به محلول اضافه میکنند. خاکستر اضافه شده، اکسید شدن سرب را سریعتر میکند. خاکستر هیچ تاثیری بر اکسید شدن نقر ندارد. بعد از اینکه خاک نقره و سرب کاملا ذوب شد، نقره در کف محلول، تهنشین میشود. و مادهای به نام سرباره روی کوره جمع میشود. در ادامه قالکاری نقره، سرب مذاب جداسازی میشود.

جداسازی سرب مذاب
در مرحله بعد، قالکار، کوره قال را کج میکند تا سرب مذاب شده از آن خارج بشود. اون چیزی که در ته کوره باقی مونده، همان نقره ناخالص هست. به این نقره ناخالص، قرص نقره میگن. در این مرحله قرص نقره ترکیبی از سرب و نقره است. برای خالص کردن قرص نقره، از اسید نیتریک کمک میگیرند. به این ترتیب که ابتدا مقداری اسید نیتریک در ظرف استیل ریخته و قرض نقره را به آن اضافه میکنند. سپس ظرف را روی شعله گذاشته و اجازه میدهند به درجه جوش برسد. ممکن است در مرحله جوشیدن، چندین بار اسید نیتریک به قرص نقره اضافه کنند.
قالکاری نقره و جداسازی نقره خالص
با ادامه فرآیند جوشیدن، قرص نقره کاملا در اسید نیتریک حل میشود. و مواد ناخالص تهنشین میشود. در نهایت مواد ناخالص را از محلول اسید نیتریک جدا میکنند. حال، اون چیزی که باقی میماند، محلول اسید نیتریک و نقره است. برای جداسازی نقره از اسید نیتریک، ابتدا محلول سرد شده را در داخل ظروف پلاستیکی میریزند. سپس قطعات مخصوصی از جنس مس را در داخل ظروف پلاستیکی قرار میدهند. به مرور زمان (تقریبا ۱۲ ساعت) ذرات نقره خالص جذب مس میشوند. و به این ترتیب طی فرآیند قالکاری، نقره خالص از خاک نقره جدا میشود.

خرید خاک نقره در نقره نما
توجه به مسائل محیط زیستی و اهمیت بازیافت نقرههای مستعمل یکی از اهداف اصلی نقره نماست. به همین جهت نقره نما جهت ساخت زیورالات دست ساز خود عمدتا از نقره بازیافتی بهره میگیرد. استفاده از قراضه نقره و قرص نقره دو روش تامین نقره مورد نیاز جهت ساخت زیورالات نقره به شمار میرود. از این رو نقره نما هر گونه نقره بازیافتی و خاک نقره را از کلیه تولیدکنندگان و مشتریان عزیز خریداری میکند. برای فروش خاک نقره و هر گونه نقره مستعمل و بازیافتی لطفا با ما تماس بگیرد. شما میتوانید در بخش “تماس با ما” یا دایرکت صفحه اینستاگرام نقره نما پیام خود را بگذارید تا کارشناسان ما با شما تماس بگیرند.