یکی از زیباترین و گرانبهاترین سنگهایی که میتواند به عنوان سنگ جانبی انگشتر به کار رود، الماس است. سنگ جانبی انگشتر الماس، سنگی است که در قسمت شانکِ (Shank) انگشتر قرار میدهند. و زیبایی فوقالعادهای به انگشتر میدهند. شکل سنگ جانبی انگشتر بر اساس شکل سنگ اصلی و یا به دلخواه انتخاب شود. به عبارت دیگر سنگهای جانبی و اصلی بایستی از نظر رنگ، اندازه و سبک، مکمل یکدیگر باشند. اکسنتهای الماس مانند هر الماس دیگر دارای درجه شفافیت، برش و عیار خاص بر اساس قیراط هستند. تنها تفاوت این سنگهای نسبت به سنگهای الماس دیگر، اندازه آنهاست.
قیراط واحد اندازهگیری وزن الماس
وزن الماس با واحدی به نام قیراط یا قیرات (Carat) اندازهگیری میشود. در سیستم اندازهگیری، قیراط معادل ۲۰۰ سوت، ۲۰۰ میلی گرم یا ۰/۲ گرم است. وزن سنگهای جانبی الماس بین ۰/۰۱ تا ۰/۱۸ قیراط هستند. کوه نور و دریای نور دو مورد از معروفترین و قدیمیترین الماسهای جهان به شمار میروند. نادر شاه این الماسها را پس از لشکرکشی به هندوستان به غنیمت آورد. هم اکنون دریای نور در ایران و کوه نور در انگلستان نگهداری میشود. وزن کوه نور ۱۰۵/۶۰۲ قیراط (۲۱/۶۱ گرم) و وزن دریای نور ۱۸۲ قیراط (۳۶/۴) گرم است.
چرا از سنگ جانبی انگشتر استفاده میکنیم؟
انگشترهای گرانقیمت بخصوص انگشترهای الماس برای درخشانتر شدن، نیاز به سنگهای اکسنت در کنارهای سنگ اصلی دارند. به ویژه اگر این سنگها کوچکتر باشند، شفافیت انگشتر نیز بیشتر خواهد شد. چرا که نور بیشتری را منعکس میکنند. بنابراین برای افزایش زرق و برق انگشتر، به ناچار باید از سنگ جانبی استفاده کرد. در دنیای جواهرات الماس، از دو دسته سنگ جانبی برای تزئین انگشتر الماس استفاده میکنند: ۱. باگت مخروطی و باگت صاف و ۲. سنگهای جانبی غوغا (melee) و ۳. تریلیانت یا تریلیون (trilliants). در ادمه هر کدام از این موارد را توضیح خواهیم داد.
انواع برشهای انگشتر الماس
حتما برای شما هم پیش آمده است که سنگهایی با شکلهای منظم هندسی یا نامنظم (مثلث، مربع، مستطیل، گِرد) ببینید. و شاید فکر کردهاید که این شکل، شکل ظاهری خود سنگ بوده است. اما واقعیت این است که اینها برشهایی (Cut) است که روی سنگ ایجاد کردهاند. معمولا سنگهای قیمتی و مخصوصا الماس را به روشهای مختلفی برش میدهند. و برای هر برشی، یک پایه نگهدارنده ویژه در نظر میگیرند. برای مثال اگر اندازه سنگ قیمتی بزرگ باشد، پایه نگهدارنده انگشتر بایستی دارای چنگههای شش تایی باشد تا از افتادن سنگ قیمتی از روی انگشتر جلوگیری کند.
در دنیای جواهرات و زیورآلات، سبکها و روشهای متفاوتی برای برش سنگهای قیمتی وجود دارد. هر سبک برش بستگی به شکل خام سنگ دارد. از مهمترین سبکهای برش میتوان به برش برلیان (Brilliant Cut)، برش پرنسِس (Princess Cut)، برش مارکیز به شکل قایق (Marquise Cut)، برش اِمِرالد به شکل مستطیل (Emerald Cut)، برش رادیانت (Radiant Cut) به شکل مستطیل و برش تریلیانت یا تریلیون به شکل مستطیل (Trilliant or Trillion Cut) اشاره کرد. از میان این برشها، برش برلیان معروف نوع برش به شمار میرود.
انواع سنگ جانبی انگشتر از نظر نوع برش
در بیشتر مواقع اکسنتهای الماس در شکل باگت (Baguette)، الماس (Diamond Cut) و تریلیون برش داده میشوند. انتخاب هر کدام از این برشها بستگی به نوع برش سنگ مرکزی یا اصلی نیز دارد.
اهمیت برش سنگ چیست؟
هر چقدر تعداد وجوه سنگ زینتی مخصوصا الماس بیشتر باشد، نور بیشتری را منعکس میکند. به این ترتیب به درخشندگی الماس اضافه میشود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، هر سنگ زینتی چه بزرگ و چه کوچک را میتوان تا ۵۸ وجه برش داد. هر چقدر سنگ الماس کوچکتر باشد، تشخیص برشهای آن با چشم غیرمسلح بسیار سخت است. البته در گذشته به دلیل نبود تکنولوژی، سنگهای زینتی را تا ۱۸ وجه برش میدادند. امروزه برش کامل مرسومتر است و در مقایسه با برش تکی، مقرون به صرفهتر است. معمولا برشهای تکی در سبکهای قدیمی و عتیقه مشاهده میشود.
الماس با برش باگت
باگت نوعی تراش سنگ الماس یا هر سنگ زینتی دیگری است که در جواهرسازی به کار میرود. شکل تراش باگت، مستطیل است. این نوع سنگ الماس به خاطر درشت بودن و تقارن جذابی که دارد، یک گزینه بسیار عالی برای استفاده در سنگ جانبی انگشتر به شمار میرود. معمولا باگتها به صورت پلکانی در کنار هم قرار میگیرند. به طوری که اندازه باگتهای اولی نسبت به باگتهای آخری درشتتر دیده میشود. و به این ترتیب جلوه زیبایی به قسمت شانک انگشتر میدهد. البته باید در نظر گرفت که درخشش باگت نسبت به برش الماس یا برش تریلیون، درخشندگی کمتری دارد. دو نوع باگت در جواهرات الماس به کار میرود: باگت مخروطی و باگت صاف. در زیر هر دو نوع باگت را توضیح میدهیم:
باگت مخروطی (Tapered Baguette)
باگت مخروطی یک مستطیل است که اندازه یکی از عرضهای آن کوچکتر از دیگری است. این نوع باگت روی انگشترهای کلاسیک مانند انگشتر نامزدی سه سنگه قرار میگیرد. در صورتی که سنگ اصلی انگشتر دارای برش برلیان گرد، برش امرالد یا زمردی (Emerald Cut)، برش رادیان (Radiant Cut) و برش پرنسسی (Princess Cut) باشد، باگت مخروطی مکمل بسیار خوبی به شمار میرود. شاید بهترین انگشتر نامزدی با سنگ باگت، انگشتری باشد که سنگهای اکسنت آن از نوع زمرد آبی باشد.

باگت صاف (Straight Baguette)
باگت صاف بر عکس باگت مخروطی، مستطیلی شکل بوده و دو عرض آن هماندازه است. در انگشترهایی که از این نوع باگت استفاده میشود، درشتتر و متقارنتر از نوع باگت مخروطی به چشم میآید. باگت صاف مکمل خوبی برای سنگ مرکزی است. چرا که در یک ردیف و به صورت یکدست به نظر میرسند. توصیه میکنیم که اگر به دنبال اکسنتهای برجسته هستید، حتما از برشهای گِرد برلیان، مارکیز (Marquise Cut) و آشِر (Asscher Cut) استفاده کنید.

سنگ جانبی انگشتر الماس با برش تریلیون
تریلیون به تراش مثلثی الماس میگویند که نسبت به برشهای مربعی و مستطیلی و حتی گرد، بسیار جذابتر است. در صورتی که سنگهای اکسنت انگشتر از نوع برش تریلیون انتخاب شود، توجه اصلی ببینده را روی سنگ مرکزی متمرکز میکند. از طرف دیگر برش مثلثی الماس همواره نسبت به برشهای دیگر، درشتتر به نظر میرسند. برش پرنسسی و برش رادیان بهترین مکمل برای برش تریلیون به شمار میروند.

الماسهای گرد کوچک
اگر سنگهای جانبی انگشتر شما از نوع الماسهای ریز باشد، بسیار خیرهکننده خواهد شد. این حالت، یک استایل کلاسیک و نوستالژیک است که هرگز از خاطرهها پاک نمیشود. در واقع الماس گرد بهترین مطابقت و هماهنگی را با سنگ اصلی ایجاد میکند. نقش الماسهای گرد کوچک اضافه کردن درخشش به و ظرافت بیشتر به انگشتر الماس است. بخصوص اینکه انگشتر شما از نوع نامزدی سه سنگه باشد. واقعا انتخاب ایدهآلی است!!
سه نوع الماس گِرد کوچک وجود دارد که هر کدام اسم خاصی دارد: ۱. ستاره (Star)، ۲. برش کامل (Full Cut) و ۳. غوغا. وزن این سه نوع الماس نیز متفاوت است. ستاره، ۰/۰۲ قیراط، برش کامل بین ۰/۰۲ تا ۰/۰۷ قیراط و غوغا ۰/۰۸ تا ۰/۱۸ قیراط. در گذشته الماسهای ریز و کوچک به صورت هشت وجهی تراشیده میشدند که به آنها تک برشی (Single Cut) میگفتند. اما دیگر از این نوع برشها استفاده نمیشود. در حال حاضر الماسهای ریز را در ۵۷ یا ۵۸ وجه تراش میدهند که به آنها برش کامل (Full Cut) میگویند.

در صورتی که پایه نگهدارنده انگشتر شما از نوع کانالی باشد، سنگ جانبی انگشتر ریز علاوه بر ایجاد درخشش، باعث برجسته دیده شدن سنگ اصلی میشود. اگر نوع برش سنگ در ستینگ کانال انگشتر از نوع گرد باشد، درخشش فوقالعادهای به انگشتر شما خواهند داد. درخشانترین سنگهای ریز الماس، خود را در پایه نگهدارنده پاو (Pave) نشان میدهد. چرا که در این پایه پاو، سنگهای ریز، بیرونزدگی بیشتری نسبت به پایه کانالی خواهند داشت. در عکس زیر، تفاوت پایه کانالی و پایه پاو کاملا مشخص است.
ست کردن رنگ سنگ مرکزی با سنگهای جانبی
بهترین روش ست کردن سنگ مرکزی انگشتر با سنگهای جانبی این است که سنگ مرکزی نسبت به سنگهای اکسنت، 1 تا 3 درجه تیرهتر باشد. هدفتان باید این باشد که نقطه کانونی بر روی سنگ مرکزی انگشتر قرار گیرد. به طور کلی اندازه سنگهای جانبی نسبت به سنگ اصلی بایستی ۱ به ۶ باشد. یعنی اندازه سنگهای جانبی بایستی ۶ برابر کوچکتر از سنگ اصلی باشد. یاقوت کبود از معروفترین سنگهایی است که در سنگهای اکسنت انگشترهای نامزدی و عروسی به کار میرود.