نقره و جایگاه آن در اقتصاد بشر

سکه‌های نقره از چه زمانی ضرب شدند؟

به دلیل اینکه نقره بیشتر به صورت فلز همراه طلا یافت می‌شود، در دوران باستان بیشتر سکه‌ها ترکیبی از طلا و نقره بوده است. به طوری که واحد پولی امپراطوری لیدی که به نام الکتروم معروف بود، ترکیبی از طلا و نقره بود. با پیشتر تکنولوژی و ساخت کوره‌های پیشرفته کم کم این دو فلز از یکدیگر جدا شده و سکه‌های نقره به صورت مجزا ضرب شدند. ضرب سکه با نقره تا اواخر قرن نوزدهم میلادی نیز ادامه داشت.

سابقه استفاده از نقره در ضرب سکه در ایران به زمان هخامنشیان و داریوش اول بازمی‌گردد. وی سکه‌های نقره‌ای و طلایی را برای داد و ستد مورد استفاده قرار داد. به سکه‌های نقره‌ای هخامنشی، “شکل” و به سکه‌های طلایی، “دریک” گفته می‌شد که هر 20 شکل، ارزش 1 دریک را داشت.

آیا در گذشته، نقره پشتوانه پول ملی کشورها بود؟

تا اوایل قرن نوزدهم میلادی، نقره یکی از عناصر اصلی پشتیبان ارزش پولی در بیشتر کشورها بود. تا این زمان، نقره، فلزی قیمتی و کمیاب بود، اما با کشف معادن بزرگ نقره در استرالیا، ارزش این فلز به شدت کاهش یافت. به همین دلیل، برخی از کشورها بخصوص امپراطوری انگلستان، وابستگی واحد پولی خود را به نقره از بین برد. تا قبل از این اتفاق، ارزش پوند را با نقره اندازه‌گیری می‌کردند، به طوری که ارزش یک پوند، معادل 5/453 گرم نقره بود.

ارزش واحد پول شوروی سابق و روسیه، یعنی روبل نیز با نقره اندازه‌گیری می‌شد. در آن زمان، یک روبل برابر با گرم نقره بود که به شکل یک میله بلند طراحی می‌شد. سپس آن را در اندازه‌های کوچک به شکل سکه برش می‌دادند. به هر کدام از این سکه، یک کوپک می‌گفتند.  

در دوره قاجار، بیشتر سکه‌های رایج در ایران با نقره ضرب می‌شد و به همین دلیل ارزش آن، مستقیما به ارزش نقره وابسته بود. در این دوره، دولت انگلستان برای تضعیف برخی از دولت‌های جهان، ارزش نقره را در سطح پائینی نگه می‌داشت تا ارزش واحد پولی کشورهای تحت تصرف وی افت محسوسی کند. از همین رو در دوره قاجار، ارزش پول ملی کاهش یافت و زیان‌های جبران‌ناپذیری به اقتصاد ایران وارد شد.

از قدیم ارزش نقره تحت تاثیر تحولات سیاسی دنیا قرار داشت. به طوری که در زمان جنگ، از نقره در چرخه سیستم پولی استفاده می‌شد، اما پس از اتمام جنگ و به دنبال تقاضای صنعتی برای آن، این فلز وارد بخش اشیاء نقره‌ای و زیورآلات می‌شد.