طلاسازها برای ساختن زیورالات طلا نیاز به ماده اولیهای به اسم شمش دارن. به این شمش، شمش آب شده میگن. طلای آب شده به قطعهای شبیه شمش میگن که توسط خود طلاسازها درست میشه. به عبارت دیگه طلاکارها یا طلاسازها، یک سری از طلاهای شکسته شده یا از مد خارج شده رو آب میکنن و به شکل شمش درمییارن. تفاوت این شمش با شمشهای رسمی اینه که شمشهای رسمی توسط بانک مرکزی یا مراکز تحت نظر این نهاد، تهیه میشه. و عیار اون دقیقا روی شمش درج میشه.
ری گیری طلا برای چیه؟
بازار طلا به لحاظ اعتمادی که به بانک مرکزی داره، عیار شمش طلای دولتی رو صد در صد قبول میکنه. هیچ وقت دیده نشده که کسی بخواد، عیار شمش بانک مرکزی رو دوباره اندازهگیری بکنه. در ضمن، ارزش اون توسط بانک مرکزی تضمین میشه. اما شمش طلای آب شده بایستی عیارگیری یا ری گیری بشه. تا مشخص بشه که آیا عیار این طلا درست هست یا نه. چرا که امکان داره یک سری ناخالصی توی طلای آب شده وجود داشته باشه. معمولا طلاسازها و جواهرسازها، طلا رو به شرط آزمایش میخرن.
آزمایشگاههای ری گیری طلا
در هر کدام از شهرهایی که صنعت طلاسازی در اون رونق داره، یک سری آزمایشگاه معتبر وجود داره که این شمشهای آب شده رو آزمایش میکنن. به این آزمایش، ری گیری میگن. دقت کنید که تمامی این آزمایشگاهها تحت نظارت اتحادیه طلا و جواهر هر استانی قرار دارن. به محض مراجعه به آزمایشگاه ری گیری، طلای مورد نظر رو تحویل بدید. بعد از تحویل، رسید دریافت میکنید. بعد از این مرحله، منتظر آزمایش بمونید.
برای آزمایش ری گیری طلا چی کار کنم؟
در واقع برای اینکه ری گیری طلا انجام بشه و از عیار طلای خودتون مطمئن بشید، بایستی عیار اون اندازهگیری بشه. برای تشخیص دقیق عیار طلا لازمه که اون رو به یک آزمایشگاه معتبر طلا بدید تا عیارش رو معلوم کنند. این کار بیشتر برای طلای آب شده اتفاق میافته. برای این کار لازمه که یک تکه کوچک از طلا در حد نیم گرم رو از شمش جدا کنید. سپس این قطعه رو به آزمایشگاه عیارسنجی طلا یا آزمایشگاه ری گیری تحویل بدید.
به محض مراجعه مجدد به آزمایشگاه جهت دریافت پاسخ آزمایش، رسیدی دریافت خواهید کرد. نکته مهم اینجاست که بر روی رسید، شمارهای درج میشه. این شماره نشاندهنده عیار طلای شماست. همین شماره به صورت انگ بر روی طلا هم درج میشه.
روش انجام آزمایش طلا
معمولا در آزمایشگاههای معتبر و مجهز، ری گیری طلا در چندین مرحله انجام میشه. این مراحل عبارتند از نمونه کوبی، ذوب، کوپلاسیون، اسیدکاری، توزین و انگ زنی. در این بخش در مورد تک تک این این مراحل توضیح میدیم.
نمونه کوبی و ذوب
اولین کاری که توی آزمایشگاه ری گیری روی طلای نمونه انجام میدن اینه که اون رو کاملا آسیاب میکنن. در مرحله بعدی، پودر طلا رو با سدیم کربنات، بوره (فلاکس) و سرب مخلوط میکنن. بعد از این کار، ترکیب طلا و فلاکس رو در داخل بوته ذوب میریزن. حالا نوبت قرارگیری بوته در داخل کوره ری گیری هست. پودر طلا در داخل کوره کاملا ذوب میشه. بعد از ذوب کامل، طلای ذوبی بایستی کاملا سرد بشه. در مرحله ذوب، مقداری سرباره روی طلا ایجاد میشه. این سرباره رو از طلا جدا میکنن.
کوپلاسیون
قبلا در مقاله “”، اشارههایی به کوپلاسیون کردیم. گفتیم که این روش در چند هزار سال پیش در ایران برای جداسازی نقره از سرب استفاده میشده. در کوپلاسیون، طلای ذوبی رو دوباره داخل بوته میریزن و داخل کوره قرار میدن. بوتهای که در این مرحله استفاده میشه، بوته کوپل هست. این بوته میتونه فلزاتی مثل مس، روی و سرب رو به خودش جذب میکنه. بنابراین تنها فلزی که توی بوته میمونه، طلاست. این کار باعث جداسازی ناخالصیها از طلا میشه.
اسیدکاری و توزین
آخرین مرحله ری گیری طلا، اسیدکاری و توزین اون هست. بعد از کوپلاسیون، طلای موجود رو با با اسید مخلوط میکنن. اسیدی که در این مرحله استفاده میشه، اسید نیتریک هست. این اسید کمک میکنه تا فلزاتی که در مرحله کوپلاسیون از طلا جدا نشدن، جدا بشن. نیکل و مس از جمله فلزاتی هستند که احتمالا همچنان با طلا همراه هستند.
بعد از اسیدکاری، نوبت به وزن کردن طلا میرسه. دقت کنید که طلا رو قبل از پودر شدن، وزن میکنن. در آخرین مرحله، وزن نهایی رو از وزن اولیه کم میکنن. این کار باعث میشه که میزان ناخالصی طلا مشخص و در نهایت عیار اون به دست بیاد.
انگزنی
انگ به علامتی میگن که روی طلا، نقره و سایر فلزات گرانبها میزنن. این علامت به صورت یک عدد یا کد، عیار طلا رو نشون میده. معمولا عیار طلا رو با ترکیبی از عدد و حرف انگلیسی K مشخص میکنن. برای مثال ممکنه داخل انگشتر طلای شما عدد K۲۱ خورده. این یعنی اینکه عیار انگشتر شما ۲۱ هست. کنار عیار طلا معمولا اسم آزمایشگاه هم مشخصه.